Alles over: de energiemarkt - voor kleinverbruikers.

1. De overheid: De overheid speelt een belangrijke rol in het reguleren van de energiemarkt. Zij stelt wetten en regels op om te zorgen voor eerlijkheid, duurzaamheid en transparantie. Ook is de overheid verantwoordelijk voor het stimuleren van duurzame energie en het behalen van klimaatdoelen. Elk jaar wijzigen op 1 januari de belastingtarieven op energie voor de duur van één jaar. De energiebelasting in Nederland wordt vastgesteld door de overheid en is bij elke energieleverancier hetzelfde. Het kabinet heeft voor kalenderjaar 2024 de energiebelasting voor gas verhoogt en de energiebelasting voor elektriciteit verlaagt. De overheid wil hiermee elektrische warmteopties, zoals warmtepompen of voor duurzame warmteopties, zoals aardwarmte.

2. ACM: De ACM controleert of bedrijven zich houden aan de wetten en regels voor de energiemarkt. Bij overtredingen kunnen zij hoge boetes opleggen. Een deel van deze regels stellen zij zelf vast: de codes energie. Dit zijn aanvullende regels voor de energiemarkt. Hiermee wil de ACM concurrentie en innovatie stimuleren. En willen ze garanderen dat de producten en diensten op de energiemarkt beschikbaar en betaalbaar blijven en van goede kwaliteit zijn.

3. Netbeheerders: De netbeheerders zijn verantwoordelijk voor het onderhoud en de ontwikkeling van het energienetwerk. Zij zorgen ervoor dat elektriciteit en gas van de producent naar de consument wordt getransporteerd. In Nederland zijn de belangrijkste netbeheerders TenneT (voor elektriciteit) en Gasunie (voor gas). Nederland kent zes regionale netbeheerders voor elektriciteit en voor gas.

4. Energieleveranciers: Energieleveranciers kopen energie in op de handelsmarkt en verkopen deze aan eindgebruikers. Zij zijn verantwoordelijk voor het opstellen van contracten en het bepalen van de prijs die consumenten en bedrijven betalen voor hun energieverbruik. Onze energiespecialisten zorgen ervoor dat klanten de beste prijs krijgen.

De prijs die consumenten en bedrijven betalen voor energie is opgebouwd uit verschillende componenten. Elke partij in de energiemarkt heeft invloed op een specifiek deel van deze prijs. De energieprijs bestaat uit:

Overheidsheffingen:

• Belastingen: de overheid heft belastingen zoals energiebelasting en de Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie (ODE = opgenomen in de energiebelasting). Deze zijn bedoeld om duurzame energieprojecten te financieren en energiebesparing te stimuleren.
• Btw: Over het totaal van de energierekening wordt ook btw geheven. Net zoals over bijna alle andere producten, betaal je ook 21% btw op energie. De btw wordt verrekend door jouw energieleverancier. Op alle onderdelen op je energierekening die te maken hebben met het energie leveren moet je btw betalen, je betaalt dus eigenlijk btw over de hele energie rekening. Dus niet alleen over je kale energietarief, maar ook over de energiebelasting, vermindering energiebelasting en netbeheerkosten.

Netbeheerkosten:

Deze kunnen bestaan uit transportkosten en onderhoud energienetwerk.

Kale energieprijs:

• Productiekosten: Kosten die gepaard gaan met het opwekken van energie. Deze variëren afhankelijk van de gebruikte technologieën (bijvoorbeeld wind, zon, gas).
• Inkoopprijs: De prijs die energieleveranciers betalen op de handelsmarkt voor elektriciteit en gas.

Jouw energierekening bestaat voor een deel uit overheidsheffingen. Per 1 januari 2023 is de Opslag Duurzame Energie samengevoegd met de energiebelasting. Daarnaast betaal je 21% btw over alle leveringskosten, netbeheerkosten én over de overheidsheffingen. Ook over de energiebelasting wordt dus 21% btw berekend.

Energieleveranciers kopen energie in op de handelsmarkten, waar de prijzen fluctueren op basis van vraag en aanbod. Er zijn verschillende factoren die invloed hebben op de kale energieprijs:

• Marktomstandigheden: Prijzen kunnen stijgen of dalen door veranderingen in vraag en aanbod, bijvoorbeeld door weersomstandigheden, risico’s of politieke gebeurtenissen.
• Contractvormen: Er zijn verschillende typen contracten die een energieleverancier kan aanbieden, namelijk: Vast contract: waarbij de tarieven tot aan de einddatum van het contract vaststaan; Variabel contract: waarbij de tarieven kunnen wijzigen gedurende het contract, meestal twee keer per jaar; Dynamisch contract: waarbij de tarieven per uur (elektriciteit) of per dag (gas) veranderen afhankelijk van de handelsmarkt.

Veel factoren beïnvloeden de marktprijs van elektriciteit. Zo heeft het weer elke dag grote invloed op de vraag naar en het aanbod van elektriciteit. Er zijn drie factoren die een belangrijke rol spelen bij de totstandkoming van de marktprijs van elektriciteit:

1. Verandering in vraag of aanbod: Elektriciteit kan nog niet efficiënt worden opgeslagen. Hierdoor is de elektriciteitsprijs sterk afhankelijk van vraag en aanbod. Veranderingen in het aanbod (bijvoorbeeld onderhoud aan een energiecentrale), kunnen daarom van directe invloed zijn op de ontwikkeling van energieprijzen. Ook de toename van duurzaam opgewekte energie is dikwijls van invloed op de elektriciteitsprijs. Wat je betaalt voor stroom en gas hangt af van vraag en aanbod. Het moment waarop energie wordt ingekocht is net zo bepalend.

2. Het weer: Het weer beïnvloedt in sterke mate vraag én aanbod. Bij koud weer is de vraag naar energie groter, maar ook bij heel warm weer neemt de vraag naar energie voor koeling toe. In beide gevallen kan de prijs stijgen. Bij harde wind of veel zon kan de prijs dalen, omdat het aanbod van elektriciteit dan toeneemt. En in extreme gevallen kunnen er op zo’n dag met veel zon en wind zelfs negatieve dagprijzen voorkomen.

3. De prijs van CO2: De CO2-uitstoot per brandstofsoort wordt steeds belangrijker voor de prijs van elektriciteit, want een deel van de prijs die je betaalt voor jouw energie heeft te maken met CO2-uitstoot. Niet alle vormen van elektriciteitsproductie zijn even gevoelig voor prijsschommelingen van de prijs van CO2. Zo stoten gascentrales minder CO2 uit dan kolencentrales. Voor energie uit kerncentrales is de prijs van CO2 helemaal niet van toepassing.